|96|
خداوند، به شما فرمان مىدهد كه امانتها را به صاحبانش بدهيد و هنگامى كه ميان مردم
داورى مىكنيد، به عدالت داورى كنيد.»
روايات زيادى كه در باره اين آيه وارد شده، دلالت دارد كه مقصود از «امانات» - كه بايد به
اهلش واگذار شود - عبارت است از مناصب و مسؤوليتها، از جمله ولايت و امامت. در تفسير
كنزالدقائق و بحرالغرائب، نزديك به پانزده روايت در اين رابطه گزارش شده[1] و در تفسير
برهان نيز رواياتى نقل شده كه مقصود از «امانت»، «ولايت» است.[2]
مفسّران شيعه و سنّى نيز «امانات» را اعم از امانتهاى مالى و معنوى دانسته پستها و
مناصب را از مصاديق آن به شمار آوردهاند. تفسير قرطبى،[3] زمخشرى،[4] علامه
طباطبايى،[5] مجمعالبيان،[6] از اين قبيل است.
در هر صورت، از نگاه مكتب مقدس اسلام، مسؤوليتپذيرى، رياستپذيرى نيست، بلكه
امانتپذيرى است، از اينرو، مديران و كارگزاران، بايد بدانند قبل از هر چيز، بار امانتى را بر
دوش مىكشند و براى حفظ اين امانت، بايد نهايت تلاش و كوشش خويش را به كار گيرند تا
مبادا به امانتِ در دست آنان، خيانت شود.
عدالتخواهى
عدالت، از واژههايى است كه در فرهنگ اسلامى، بيشترين تقدّس و كاربرد را دارد تا آنجا
كه بسيارى از مسئوليتها و منصبهاى اجتماعى و فردى، مشروط به عادل بودن شده است.
مفهوم كاربردى اين عنوان، هرچند در موارد مختلف تفاوت مىكند و لكن ريشه و روح تمامى
موارد، يكى است.
اميرالمؤمنين(ع) كه خود شهيد راه عدالت است، بيشترين تأكيدات و سفارشها را در باره
(1). كنزالدقائق، ك3، ص434.
(2). تفسير برهان، ج1، ص380، ح10.
(3). الجامع لأحكام القرآن، ج3، ص221.
(4). الكشاف، ج1، ص523.
(5). الميزان في تفسير القرآن، ج4، ص387.
(6). مجمعالبيان، ج3، ص112.
